Top serie: Stonemouth - Seizoen 1

Stonemouth - Seizoen 1

Of Ian Banks zich voor zijn roman ‘Stonemouth’ daadwerkelijk door de befaamde maffiafilms over ‘Godfather’ Don Corleone liet inspireren weet ik niet, maar de overeenkomsten tussen beide verhalen zijn treffend. De ‘Don Corleone’ in Banks’ roman is Don – hoezo toeval? – Murston.
Ook hij heeft drie zoons en een dochter en hij regeert met harde hand over Stonemouth, een denkbeeldig stadje dat ergens ten noorden van het Schotse Aberdeen is gesitueerd.
Toegegeven: dat is wel andere koek dan het New York waar Mario Puzo’s protagonist de scepter zwaait maar qua daadkracht doet Don Murston nauwelijks voor zijn illustere naamgenoot onder.

Ook hij wordt geassisteerd door zijn zoons. Of beter: door twee van hen.

De derde, Callum (Samuel Robertson, Coronation Street), komt onder verdachte omstandigheden om het leven. Hij zou zelfmoord hebben gepleegd, al zijn er voldoende aanwijzingen dat zijn dood in werkelijkheid veel minder vrijwillig was.

En alle voorbijgangers kijken op zo'n moment de andere kant op.

Vader Don (Peter Mullan, Top of the Lake) wil per sé vasthouden aan de lezing ‘zelfmoord’ en daarom blijft ook dat de officiële lezing. Tot Stewart Gilmour (Christian Cooke, The Chase), Callums beste vriend, in Stonemouth terugkeert om diens begrafenis bij te wonen.
Dat blijkt een riskante keus te zijn, want Don Murston heeft hem enkele jaren geleden verbannen. Stewart zou trouwen met Murston's dochter Ellie (Charlotte Spencer, Les Misérables), maar ging twee weken voor de bruiloft vreemd met een van haar vriendinnen.
Murston beschouwde dat als een persoonlijke belediging en dat leverde Stewart een levenslange verbanning uit Stonemouth op. Met uitzondering van die paar dagen rond Callums begrafenis.
Een bezoek dat grote gevolgen heeft.

In 2014 besloot de BBC Banks’ veel geprezen roman te verfilmen. Daartoe werden onder meer bekende acteurs als Sharon Small (The Lynley Mysteries) en Gary Lewis (teveel bekende crimeseries om op te noemen) gecontracteerd. Gefilmd werd er in Macduff, Aberdeenshire.
De tweedelige serie werd in juni 2015 op BBC Two uitgezonden: eerst in Schotland en kort daarna ook in de rest van de UK. De vraag is nu of de verfilming het boek in kwalitatief opzicht evenaart.

Iedere auteur die de nodige kilometers heeft gemaakt, weet dat schrijven een kwestie van weglaten is. Voor het verfilmen van een roman geldt dat des te meer; dat is, zeg maar, weglaten in het kwadraat. Een van de uitdagingen waarvoor een scenarioschrijver daarbij staat, is het vormgeven van het verhaalverleden. Hoe kun je op een functionele manier duidelijk maken wat aan het verhaalheden is voorafgegaan? David Kane, die Banks’ roman voor televisie bewerkte, heeft gekozen voor een voice over: Stewart Gilmour praat buiten beeld scenes uit verleden en heden aan elkaar.

Hij zou zelfmoord hebben gepleegd, maar er zijn voldoende aanwijzingen dat zijn dood in werkelijkheid veel minder vrijwillig was.

Je hoeft je er als kijker zeker niet bij te vervelen. Actie genoeg. Bovendien heeft de serie de authenticiteit van de roman behouden. Het hele verhaal draait om de drang naar liefde en erkenning, met als (niet onbelangrijk) subthema een onbeschaamde behoefte aan macht.
Het verhaal heeft dus een positieve, idealistische afloop.
Dat mag je melodramatisch noemen, maar heel wat kijkers zullen er ongetwijfeld van